---

• <
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6
• 7
• 8
• 9
• >

Οργάνωση έκθεσης: Δημοσθένης Αγραφιώτης, Κωστής Σκαλιόρας

Έρευνα, χρονολόγηση φωτογραφιών: Ρούλα Μιχαηλίδου

Πλαίσια: Γιάννης Μιχαηλίδης

Αναπαραγωγές, εκτύπωση: Εργοστάσιο Γραφικών Τεχνών Π. Βουλγαρίδη & Δ. Χατζηστύλη

Σχεδιασμός και επιμέλεια λευκώματος και αφίσας: Εμμανουήλ Χ. Κάσδαγλης

27 -31 / 03 / 2007

Ένα φεστιβάλ για την Performance – Επιτέλεση αποτελεί εξ ορισμού ένα παράδοξο, καθώς Performance είναι η «discipline indisciplinée », δηλαδή η πιο «ατίθαση»  καλλιτεχνική πρακτική. Σε πολλές χώρες και περιοχές ανά τον κόσμο εδώ και είκοσι χρόνια οργανώνονται φεστιβάλ Performance και μερικά απ’ αυτά θεωρούνται ορόσημα στην ανέλιξη της performance ως τέχνης. Στην χώρα μας μέχρι τώρα έχουν υπάρξει αρκετές δράσεις και πρωτοβουλίες Performance, ωστόσο λείπει ένας θεσμός που θα επιτρέπει μια ανακεφαλαίωση των αναζητήσεων και των κατακτήσεων των Ελλήνων καλλιτεχνών,  ένας τόπος ανταλλαγής εμπειριών Ελλήνων και ξένων επιτελεστών – performers, μια ευκαιρία διάχυσης της performance ως καλλιτεχνικού ενεργήματος.

Η ιδιοτυπία  της performance είναι η ποικιλία καταγωγής  των καλλιτεχνών ( ποιητές, ζωγράφοι, χορευτές, ηθοποιοί, γλύπτες …), η μονιμότητα ή μη της πρακτικής από μέρους τους,  η κινητοποίηση υλικών ή άυλων μέσων, η χρήση ή μη των νέων τεχνολογιών, η αναζήτηση  τόπων πέρα από τους καθιερωμένους και γενικότερα η ανατροπή των κανόνων και η εφήμερη ανασύνθεση του κομματιασμένου σώματος της «τέχνης».

Στο 1^ο Διεθνές Φεστιβάλ Performance συμμετέχουν καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που αντιπροσωπεύουν διάφορες γενιές όπως :

Λ. Παπακωνσταντίνου (Ελλάδα), J. Blaine (Γαλλία), Χ. Κατσάρη (Ελλάδα),  Δ. Καμαρωτός (Ελλάδα),  B. Ferrando (Ισπανία), Α. Γρίβας (Ελλάδα),  Γ. Μελανίτης (Ελλάδα),  Π. Χαραλάμπους (Ελλάδα),  R. Martel (Καναδάς), Δ. Αγραφιώτης (Ελλάδα),  C. Apisuk (Ταϊλάνδη),  Χ. Δεληδήμος (Ελλάδα), ομάδα Blitz (Ελλάδα),  J. Swidinski (Πολωνία)  και άλλοι.

Ο χώρος των φωνηέντων

Στα πλαίσια του ΟΠΑ, ο Δημοσθένης Αγραφιώτης συνέλαβε και συνπραγμάτωσε μαζί με τη Michèle Valley το Δημήτρη Καμαρωτό και το κοινό του φεστιβάλ την επιτέλεση ο χω(ο)ρος των φω(ο)νηεντων. 

Έναυσμα:

•    Ποια είναι η πρώτη ύλη για τους κοινωνικούς δεσμούς; Πως αναδύονται οι ανθρώπινες σχέσεις; Ποια είναι η σημασία των καταστάσεων και των πρωτοβουλιών – ατομικών ή ομαδικών;
•    Ήχοι, μουσική, εικόνες, κινήσεις, γράμματα/φωνήεντα, υλικά, ενεργήματα επιστρατεύονται για να δείξουν την εύθραυστη μορφοποίηση των διανθρώπινων αλληλοδράσεων και επιρροών και ταυτόχρονα να παρουσιάσουν πως το «συλλογικό» καθορίζει (και καθορίζεται) από το «προσωπικό».

---

• <
• 1
• 2
• 3
• 4
• >

Ο Δημοσθένης Αγραφιώτης ήταν εισηγητής για τη δημουργία, συν-επιμελητής με την Ειρήνη Παπακωνσταντίου του 1^ου Διεθνούς Φεστιβάλ Επιτέλεσης του ΚΜΣΤ- Συλλογή Κωστάκη, Θεσσαλονίκη, 24-30-/05/2009.

Για την επιτέλεση

Η Performance, επιτέλεση ως «τέχνη» και η «τέχνη» ως επιτέλεση; Καθώς αρχίζουν η νέα χιλιετία και ο 21^ος αιώνας, έφεραν μαζί τους απολογισμούς και προσδοκίες-υποσχέσεις. Οι επιτελέσεις-performances δοκιμάστηκαν τον προηγούμενο αιώνα σε όλες τις ηπείρους, σε πολλές χώρες και κάτω από δύσκολες καμιά φορά συνθήκες και πολύ διαφορετικέ πολιτικοκοινωνικές καταστάσεις (πολέμους, πολιτιστικές επελάσεις, πολιτικές αναταραχές, κοινωνικές κατακτήσεις ή οπισθοδρομήσεις).

Ωστόσο στις  λεγόμενες  δυτικές κοινωνίες η Performance, η επιτέλεση δεν χρειάστηκε να έχει μια ηρωική και ριψοκίνδυνη πορεία.  Εάν συμβατικά συνδεθούν οι απαρχές της με τους φουτουριστές – με μιαν άλλη προσέγγιση ο Εμπεδοκλής ήταν ο πρώτος επιτελεστής- η επιτέλεση θα συναλλαγεί και θα συνδεθεί με όλα τα ριζοσπαστικά καλλιτεχνικά ρεύματα ( νταντά, σουρεαλισμός, εννοιολογική Τέχνη, νεο-νταντά, fluxus κ.α.)  και θα διεκδικήσει έτσι μια ιδιότυπη παρουσία στα καλλιτεχνικά δρώμενα, κυρίως για την ικανότητα ανανέωσης και αέναης δημιουργικότητας που τη χαρακτηρίζει.

Η performance – επιτέλεση, πέρα από την πολιτική της εμβέλεια, δοκιμάζει και δοκιμάζεται στα όρια των καλλιτεχνικών εκφράσεων.  Είτε γίνεται σε ανοιχτό ή σε κλειστό χώρο, είτε είναι ατομική ή συμμετοχική, με αρχαϊκή ή με σύγχρονη τεχνική υποστήριξη, σε θεσμούς ή έξω από θεσμούς, με μικρό ή μεγάλο κοινό αποτελεί μια προνομιούχα στιγμή. Και αυτό γιατί λειτουργεί σαν ευκαιρία πυκνής ανταλλαγής ενέργειας ανάμεσα στον καλλιτέχνη, ή τους καλλιτέχνες και το κοινό,  σε ειδικές συνθήκες χρόνου και χώρου, πάντα όμως με την παρουσία και την πρωτοβουλία του performer- επιτελεστή.  Σε αυτό το πνεύμα η επιτέλεση αναδεικνύεται ως ένα πεδίο δοκιμής της επικοινωνίας, της αλληλόδρασης και εν τέλει της ίδιας της  «τέχνης». Όντας στο όριο των καλλιτεχνικών καθεστώτων, χωρίς να αγνοεί την (προ)ιστορία των καλλιτεχνικών ρευμάτων,  τα (ανα)συνθέτει χωρίς να έχει την ανάγκη να καταφύγει σε μια ορθοδοξία ή σε δοξασίες για την «Τέχνη».  Οι στρατηγικές των επιτελεστών είναι εύπλαστες και σε διαρκή αναθεώρηση, δίνοντας στις επιτελέσεις το προνόμιο μιας μυητικής διαδικασίας  (για τους συμμετέχοντες) σχετικά με την υπόσταση των πραγμάτων και την απαραίτητη αβεβαιότητα των τρόπων προσέγγισής τους.

Μια διεθνής συνάντηση για την επιτέλεση στο  πλαίσιο της  Biennale  αποτελεί εξ ορισμού ένα παράδοξο , καθώς  Performance  είναι η  <>,δηλαδή η πιο  ‘ατίθαση’ καλλιτεχνική πρακτική .Σ αυτό το πνεύμα η πρωτοβουλία  του ΚΜΣΤ να εντάξει  την επιτέλεση ως πεδίο καινοτόμου δράσης φορτίζεται  με  πολλαπλές  απαιτήσεις και προσδοκίες. Στην  πρώτη εκδοχή συμμετέχουν καλλιτέχνες από Ευρώπη, Ασία, Αμερική, Αφρική. Παράλληλα, οργανώνονται εργαστήρια, ημερίδα ,συζητήσεις ,ειδικές εκπαιδευτικές δράσεις, προχωρημένα μαθήματα(master’s classes).

---

• <
• 1
• 2
• 3
• 4
• 5
• 6
• 7
• 8
• 9
• 10
• 11
• >

Η έκδοση Κλίναμεν χωρίζεται σε 3 περιόδους. H έκδοση του φυλλαδίου κλίναμεν, κράτησε μια δεκαετία (1980-90) και στο  διάστημα αυτό είδαν το φως 60 τεύχη “φιλίας και τέχνης”, καθώς και πέντε “βιβλία-καλλιτεχνήματα” κι όλα αυτά χάρη στον ενθουσιασμό καλλιτεχνών (και μη), Ελλήνων και ξένων. Ενα σύντομο ξεκίνημα της έκδοσης του περιοδικού κλίναμεν, έγινε με τα τεύχη 0 και 1 με την υποστήριξη των εκδόσεων Ερατώ (1991-2).  Η τρίτη περίοδος του κλίναμεν (1996-) είναι αφιερωμένη στην παραγωγή “βιβλίων-καλλιτεχνημάτων”

Αναλυτικά, η λίστα με τις κυκλοφορίες στο http://www.thetis.gr/services/clinamen/

Κανόνες επιμέλειας

O τίτλος “Κλίναμεν” αποτελεί αναφορά τιμής και αναγνώρισης στο έργο του Επίκουρου και στην προσπάθεια που έγινε από το 1700 για την αναβίωση των προτάσεων του ‘Ελληνα φιλοσόφου. Ιδιαίτερα η άποψη του Επίκουρου ότι ο κόσμος φτιάχτηκε από τα κάποια άτομα σε “παρέκκλιση” -ή σε “κλίναμεν”, σύμφωνα με τον Λουκρήτιο- και όχι με ένα σχέδιο αυστηρά αιτιοκρατικό (δημοκρίτεια σύλληψη), αποτέλεσε αφετηρία και γνώμονα στους συνδυασμούς της ποιητικής, φωτογραφικής και ζωγραφικής τέχνης.

Οι ακόλουθοι κανόνες χρησίμεψαν ως οδηγός:

• το κλίναμεν δελτίο-περιοδικό ποιητικής, ζωγραφικής και φωτογραφικής τέχνης, καθώς και όλων των διαπλοκών και συνδυασμών τους παρουσιάζει την εργασία σύγχρονων καλλιτεχνών (και μη) ή σημαντικά/κλασικά κείμενα σε μια νέα εκδοχή,

• φιλοδοξεί για κάθε συνεργασία να προτείνει ένα ιδιαίτερο και αντίστοιχο τρόπο γραφής και τυπογραφικής παρουσίασής της,

• ενδιαφέρεται για συνεργασίες σύντομες, πυκνές και εφευρετικές, ώστε κάθε τεύχος να αποτελεί ένα αυτόνομο αντικείμενο,

στηρίζεται στην αφοσίωση και το πάθος των συνεργατών του για να εξασφαλιστεί η ποιότητα του εντύπου που τυπώνεται σε μαύρο-άσπρο.

Βιβλία Καλλιτεχνών-Βιβλία Καλλιτεχνήματα

Στο St Yriex-La-Perche, (35 χλμ. από την πόλη Limoges) οργανώθηκε η 4^η Διεθνής συνάντηση για τα «βιβλία-καλλιτεχνών» (4e biennale des Livres d’artistes, Limousin, Haute Vienne), από 2-5 Ιουνίου 1995.  Η συνάντηση αυτή συμπίπτει με την επιβράβευση των δεκάχρονων προσπαθειών της ομάδας Pays-Paysage, που την αποτελούν συγγραφείς, ποιητές, τυπογράφοι, καλλιτέχνες και συλλέκτες, και συντονίζεται από τις Sophie Desus και Monique Pauzat, και προεδρεύεται από τον ζωγράφο Cueco.  Στην πόλη των Arediens, δημιουργείται ένα διεθνές κέντρο τεκμηρίωσης για τα βιβλία-καλλιτεχνήματα, καθώς και μια συλλογή βιβλίων-καλλιτεχνημάτων από όλο τον κόσμο.

Από τη δεκαετία του 1960, μια νέα κατηγορία «βιβλίων» αναδύεται, όλο και πιο συχνά, στον πολιτιστικό ορίζοντα: τα «βιβλία καλλιτεχνήματα», τα «βιβλία των καλλιτεχνών».  Τα δημιουργήματα αυτά διεκδικούν το χαρακτηριστικό του «καλλιτεχνήματος» ή του «αντικειμένου τέχνης», μια και προβάλλουν τη γλώσσα, την εικόνα και τη γραφή, ως πρώτη ύλη και όχι ως οχήματα μεταφοράς του νοήματος, μια και στοχεύουν να διερευνήσουν ακόμη κι αυτή τη «φύση», την πολιτιστική σύμβαση του «βιβλίου».  Τα «βιβλία-καλλιτεχνήματα», τα «βιβλία-των-καλλιτεχνών» φιλοδοξούν πριν απ’ όλα να θέσουν ερωτήματα σχετικά με τη γραφή, την εικόνα, το βιβλίο, ως υλικό αντικείμενο και ως έργο τέχνης και να κινητοποιούν αισθήσεις, σκέψεις, φαντασιώσεις και απολαύσεις πρωτοφανέρωτες.

Φτιάχνονται σε έναν ορισμένο αριθμό αντιτύπων, στη λογική των πολλαπλών αντιτύπων (multiples) και δεν επιδιώκουν αναγκαστικά την πολυτελή εκτύπωση, ούτε τα σπάνια χαρτιά, ούτε απευθύνονται αποκλειστικά σε βιβλιόφιλους.  Το «στοίχημα» των βιβλίων-καλλιτεχνημάτων σχετίζεται με τη δύναμη, την ποιότητα και την πρωτοτυπία της σύλληψής τους και της εκτέλεσης-παραγωγής τους.

Τα βιβλία-καλλιτεχνήματα δεν παρουσιάζονται μόνο σε βιβλιοπωλεία αλλά και σε αίθουσες τέχνης και μουσεία ή και σε δίκτυα φίλων και γνωστών μέσω ανταλλαγής και ταχυδρομείου.  Βρίσκονται επίσης και σε συλλογές έργων νεοτερικής τέχνης (modern art) μαζί με άλλα αντικείμενα που δεν υπακούουν στις κλασικές διαιρέσεις και ταξινομήσεις των έργων τέχνης.  Γι’ αυτόν τον λόγο η έκφραση «βιβλία-καλλιτεχνήματα», «βιβλία-αντικείμενα» (livres-objects), «βιβλία επιτέλεσης» (livres de perfomance), «βιβλία-εννοιλογικά» (livres conceptuels).

Η επερχόμενη μέγα-μεταβολή (λόγω των νέων τεχνολογιών πληροφόρησης και τηλεπικοινωνίας) στην παραγωγή λέξεων, εικόνων και ήχων ίσως επιτρέψει στα βιβλία-καλλιτεχνήματα να δείξουν καλύτερα την πολιτιστική τους ιδιοτυπία και την ικανότητα τους να πρωτοσημειώσουν ή να προβλέψουν μελλοντικές ανακατατάξεις.  Μεγάλες εκθέσεις στη MOMA (Νέα Υόρκη), Centre Pompidou (Παρίσι), η δημιουργία συλλόγων – ενώσεων – σωματείων (Καναδάς, ΗΠΑ, Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο) και η ανάληψη πρωτοβουλιών από αίθουσες τέχνης ή εκδοτικούς οίκους και η δημιουργία ειδικευμένων αιθουσών τέχνης ή ειδικευμένων εκδοτών αποτελούν ενδείξεις ότι τα βιβλία-καλλιτεχνήματα καθιερώνονται ως ένας δυναμικός χώρος πειραματισμού αλλά και σύγκλισης εμπειριών, τεχνικών και καλλιτεχνικών προταγμάτων (projets).

Βιβλιογραφία

• Le Papier, Traverses, Centre G.Pompidou, no 27-28, 5/1983.
• Blaine J., 13427 poèmes metaphysics, Les éditeurs Evidant, Collection Le Dit, Marseille, 1986.
• Castelman R, A Century of Artists Books, The Museum of Modern Art, New York, 1993.
• Moeglin-Delcrioix A., Livres d’ artistes, CNAN Magasine, Centre G. Pompidou, no 28(7-8 1985): 26-27.
• Peignot J., Typoésie, Imprimerie Nationale, Paris 1993.
• Rothenberg J., (ed) Technicians of the Sacred, University of California Press, Berkley, 1968.
• CTL, Δελτίο Λογοτεχνικής Μετάφρασης του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, Νο 23, Οκτώβριος, 1995.